NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE WZORCE ZACHOWAŃ U DZIECI Z DYSFUNKCJAMI INTEGRACJI SENSORYCZNEJ

Dzieci poszukujące wrażeń sensorycznych

Wiele dzieci ma obniżone reakcje na bodźce. Ich układ nerwowy nie zawsze rejestruje lub rozpoznaje prawidłowo informację sensoryczna  do niego docierającą, co może przejawiać się w zachowaniu dziecka, np. ciągła aktywność ruchowa, nadmierne poszukiwanie intensywnych wrażeń sensorycznych. Dzieci takie są diagnozowane jako podwrażliwe lub niedowrażliwe sensorycznie, dlatego często:

– lubią być w ruchu (biegać, skakać, huśtać się) i sprawiają wrażenie, że nigdy się nie męczą;

– podczas siedzenia na krześle, fotelu wiercą się , często zmieniają pozycję ciała;

– mogą odmiennie reagować na ból; np. nie zwracać uwagi na skaleczenie, reagować po dłuższej chwili np. na mocniejszy upadek;

– uczestniczą w niebezpiecznych zabawach;

– mogą też nie zauważać innych bodźców dotykowych, dlatego też często i mocno dotykają innych osób, rówieśników, dorosłych (może to przypominać zachowanie agresywne);

– mogą inaczej reagować na temperaturę przedmiotów, rzeczy, np. dotykają ich jeżeli w naszym odczuciu, są one za gorące albo np. z opóźnieniem odkrywają, że maja przemarznięte ręce (chętnie i dłużej niż inni  potrafią bawić się  bez rękawiczek śniegiem);

– lubią intensywne długo trwające zabawy typu  kręcenie się, huśtanie i nie odczuwaja dyskomfortu;

– mają nieprawidłowy, zbyt silny nacisk podczas pisania, rysowania, a także nieprawidłowy chwyt narzędzia graficznego, nożyczek;

– lubią dotykać pocierać, drapać własne ciało;

– chętnie słuchają głośnych dźwięków (np. głośnej muzyki, głośno włączonego telewizora), bardzo często same są hałaśliwe (w sposobie mówienia, wykonywaniu czynności, np. trzaskanie drzwiami);

– wybierają zabawy z przepychaniem się, mocowaniem, szybko niszczą zabawki np. kółka samochodów nie wytrzymują nacisku ręki dziecka, „głośno” sprzątają zabawki;

 

Dzieci mające obniżone umiejętności ruchowe

U niektórych dzieci dysfunkcje integracji sensorycznej występują pod postacią trudności z planowaniem i wykonywaniem nowych aktywności ruchowych, czyli tzw. Dyspraksji o podłożu sensorycznym. Dzieci takie mogą wykazywać:

– problemy z motoryka dużą np. łapanie, kopanie, rzucanie piłki, często dzieci te poruszają się niezdarnie, niezgrabnie;

– trudności związane z motoryka małą (z aktywnościami manualnymi: pisaniem, rysowaniem, lepieniem- ruchy są zwolnione lub gwałtowne, mało płynne),  kłopoty w sferze oralnej (opóźniony rozwój mowy, problemy logopedyczne);

– problemy z czynnościami samoobsługowymi np. z zapinaniem guzików, wiązaniem sznurowadeł, użyciem sztućców;

– problemy z motoryka dużą np. łapanie, kopanie, rzucanie piłki, często dzieci te poruszają się niezdarnie, niezgrabnie;

– problemy z utrzymaniem równowagi, dzieci te niechętnie eksperymentuja ze swoim ciałem w przestrzeni, np. jazda na rowerze, rolkach;

– trudności z naśladowaniem ruchów, wykonywaniem sekwencji ruchów, także obustronną koordynacją, np. podczas nauki tańców, podczas gier zespołowych;

 

Dzieci z zaburzeniami posturalno – okoruchowymi

Dzieci te wydaja się być zdrowe, w pełni rozwinięte, mają jednak problemy z tzw. Umiejętnościami szkolnymi (czytaniem, pisaniem, nauką matematyki). Symptomy które powinny zaniepokoić rodziców:

– często potyka się, przewraca częściej niż inne dzieci, nie potrafi się asekurować przed upadkiem;

– ruchy dziecka są niezgrabne, nie lubi chodzić po równoważni, drabince;

– myli strony prawą z lewą zwłaszcza gdy nie ma czasu na zastanowienie się, ma kłopoty z kierunkowością w przestrzeni, a także w zeszycie: pisanie od środka, od prawej do lewej strony, pismo lustrzane, pisanie po skosie;

– ma trudności z zapamiętaniem kształtu liter, myli litery i podobne wyrazy (m-n, l-ł),

Myli litery inaczej położone w przestrzeni (n-u, p-g-b-d, m-w), ma trudności w odczytywaniu liczb i cyfr np. 16 czyta jako 61;

– ma kłopoty ze zręcznością, np. źle łapie piłkę;

– problemy w nauce geografii- strony świata, mapa;

– kłopoty w odwzorowywaniu kształtów geometrycznych, zakłócona wyobraźnia przestrzenna i orientacja;

– w czasie pracy przy stoliku często się pokłada na nim, podpiera głowę, nogi dziecka oplatają krzesło, dziecko często się garbi;

 

Dzieci unikające wrażeń sensorycznych

Dzieci takie są diagnozowane jako niedowrażliwe sensorycznie. Ich układ nerwowy odczuwa zwykłe doznania sensoryczne jako bardzo intensywne. Dziecko chcąc uniknąć takiego bombardowania przez bodźce wchodzi w stan „obrony sensorycznej”, która może polegać na „walce” z awersyjnymi bodźcami lub na „ucieczce” od nadmiernie działających bodźców. Nadwrażliwość sensoryczna najczęściej dotyczy systemów: dotykowego, słuchowego, wzrokowego, węchowego, przedsionkowego. Przeciążenie OUN może wywołać u dziecka symptomy:

– agresja („walka”z bodźcem);

– wycofanie się („ucieczka” od bodźca);

– nadmierne pobudzenie i aktywność (często ruchowa);

– unikanie dźwięków i hałasów zewnętrznych przez zatykanie uszu, ucieczkę od źródła dźwięku;

– dyskomfort z powodu metki na ubraniu, ściągaczy, obcisłego ubrania, mogą bronić się przed zakładaniem czapki, skarpetek, lub innych części ubrania;

– dyskomfort w zatłoczonych miejscach;

– nie lubią mycia, czesania obcinania włosów lub paznokci;

– unikanie zabaw z użyciem mas plastycznych, używania kleju czy malowania palcami;

– niechęć do nowych rzeczy, niechęć do próbowania;

– mdłości z powodu niewielkiego ruchu np. rotacyjnego lub z powodu wysokości;

– unikanie bliskiego kontaktu: przytulania, obejmowania, całowania;

– maja ograniczony repertuar zjadanych potraw – dziecko może preferować pokarmy tylko o określonej konsystencji, temperaturze, smaku, zapachu;

 

Na podst. oprac. A. Szumskiej

Helena Wasiluk